مراقبت تغذیه ای افراد مبتلا به دیابت

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بهداشت و درمان صنعت نفت شمالشرق ،کلاس آموزشی با موضوع ، مراقبت تغذیه ای افراد مبتلا به دیابت توسط ناهید هاشمی کارشناس ارشد تغذیه بهداشت ودرمان شمال شرق درمحل سالن کنفرانس مشهد برگزار شد.

ناهید هاشمی بیان کرد : اهداف مراقبت تغذیه ای افراد مبتلا به دیابت شامل : دو هدف کلی و اختصاصی است. هدف کلی  ، کنترل متابولیک بیماران از طریق اصلاح عادات غذایی و شیوه زندگی است. اهداف اختصاصی شامل حفظ  و یا رسیدن به نتایج متابولیک و  پیشگیری و درمان عوارض مزمن دیابت همچون بروز نفروپاتی است. منظور از نتایج متابولیک ، حفظ سطح گلوکز خون در حد طبیعی و یا نزدیک به آن ،  جهت پیشگیری از عوارض حاد و مزمن دیابت ،حفظ لیپید ها و لیپو پروتپین ها در حد طبیعی جهت کاهش خطر بیماری های قلبی – عروقی و کنترل فشار خون جهت کاهش خطر بیماری های قلبی – عروقی  است .

هدف اصلی از رژیم درمانی یا MNT در بیماران دیابتی، رساندن مواد مغذی به بدن به میزان لازم برای تامین انرژی مورد نیاز با رعایت تنوع و تعادل است.مواد غذایی شامل درشت مغذی ها (کربوهیدرات  پروتپین و چربی ) و ریز مغذی ها (ویتامین ها املاح و مواد معدنی )است. از آنجا که بخش اعظم انرژی بدن از کربوهیدراتها تامین میشود این گروه از مواد غذایی بیشترین تاثیر را بر میزان قند خون دارد.بنابراین آشنایی با این گروه غذایی وآگاهی از شمارش کربوهیدرات در  مبتلایان به دیابت از اهمیت بیشتری برخوردار است.
هاشمی گفت : منابع غذایی اصلی کربوهیدرات ها سه دسته هستند:
کربوهیدرات های پیچیده شامل : انواع نان ، برنج ، ماکارونی ، سیب زمینی ، ذرت و انواع دیگر غلات است.
 قند ساده  شامل: انواع تافی ، شکلات ، آب نبات ، قند و شکر ، نوشابه ، آب میوه صنعتی و انواع شربت است.
 فیبرها : در انواع حبوبات ، میوه جات ، سبزیجات موجود است.
اگر کربوهیدرات از نوع پیچیده باشد، زمان بیشتری طول می‌کشد تا تجزیه شده و جذب خون شود. به همین علت هم مدت طولانی‌تری احساس سیری می‌کنید و انرژی کافی خواهی داشت.کربوهیدرات های ساده مزه شیرینی غذاها را ایجاد می کنند.  قند ساده سریعتر در بدن تجزیه می‌شود و موجب افت و خیز محسوس انرژی می‌شود و خیلی زود دوباره احساس گرسنگی می‌کنید .مصرف بیش از اندازه قند ساده مشکلات جدی برای سلامت بدن ایجاد می‌کند.
گروه غذایی غلات،حاوی کربوهیدرات پیچیده ، فیبر ، تیامین ، ریبوفلاوین ، نیاسین ، آهن ، پروتئین و منیزیم است. یک واحد از گروه نان و غلات حاوی 80 کالری انرژی و 15 گرم کربوهیدرات  ومقدار ناچیز پروتئین است.
از این رو آشنایی  با اصول شمارش کربوهیدرات ها برای بیماران مبتلا به دیابت ضروری است.دو روش اصلی شمارش کربوهیدرات وجود دارد و ماهیتا مشابه یکدیگر هستند و شامل دو روش  : شمارش گرم های کربوهیدرات و شمارش واحد های کربوهیدرات هستند. در شمارش واحد های کربوهیدرات هر 15 گرم کربوهیدرات معادل یک واحد کربوهیدرات است و برای مبتلایان به دیابت,  استفاده از این روش  ساده تر است.
 
بهتر است در هر وعده غذایی حداقل از 3 گروه غذایی مختلف استفاده نمایید؛ برای مثال ساندویج تخم مرغ که در آن گوجه فرنگی، کاهو و جعفری استفاده شده باشد و سعی کنید هر روز در ساعات معینی غذا بخورید.
 
در بیماران دیابتی مبتلا به اضافه وزن و چاقی، کاهش 7 تا 10 درصد از کل وزن طی یک سال درکنترل و  درمان بیماری دیابت بسیار  اثرگذار است.
 
مصرف روتین مکمل های ویتامین و مواد معدنی در افراد دیابتی که کمبود اساسی ندارند (در مقایسه با جمعیت عمومی)توصیه نمی شود.
هاشمی در پایان افزود : با این حال مکمل های زیر به کاهش قند خون کمک می کنند :

دارچین
کروم

ALA(الفا لیپوئیک اسید)
 بربرین

دارچین
دوز120 میلی گرم تا 6 گرم در روز به مدت 4 تا 18 هفته سطح FPG  -کسترول تام -LDL  و تریگلیسرید را کاهش میدهد.سطح HDL را افزایش میدهد.تاثیری بر A1c ندارد.(کراوس2023)
کروم
دوز 42 میکروگرم در روز پس از گذشت سه ماه بر کاهش A1c , FBS موثر بود. .(کراوس2023)
(الفا لیپوئیک اسید) ALA
کوفاکتور ضروری برای آنزیم های میتو کندریایی مسئول تولید انرژِی است و سبب بهبود استفاده از گلوکز میشود.مصرف روزانه  600میلی گرم ALA (همراه با ال کارنوزین- روی و ویتامین های گروه ب)پس از سه ماه سطح FPG  -کسترول تام -LDL  و تریگلیسرید - A1c را کاهش داد.(کراوس2023)
بربرین
نوعی آلکالوئید که در گیاهان دارویی مختلفی از جمله درخت زردچوبه (بربریس آریستاتا)یافت میشود و در طب سنتی هند و چین برای اهداف پزشکی استفاده میشود.مصرف 0.5 گرم در روزپس از گذشت سه ماه تاثیری مشابه متفورمین بر  FBG  و A1c داشت. .(کراوس2023)
ویتامین B12
در بیمارانی که متفورمین مصرف می کنند سطح ویتامین B12 باید به صورت دوره ای مورد بررسی قرار گیرد به خصوص اگر فرد سابقه کم خونی یا نوروپاتی محیطی داشته باشد. .(کراوس2023)

منبع: ترجمه فصل تغذیه و دیابت از کتاب اصول تغذیه کراوس 2023