پیشگیری و کنترل عوامل خطرساز بیماریهای قلبی عروقی

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بهداشت و درمان صنعت نفت شمالشرق ، پس از هماهنگی واحد آموزش و شرکت گاز استان خراسان رضوی "جلسه آموزشی بیماریهای قلبی عروقی توسط مدرسین دکتر زینب باقری و ناهید هاشمی کارشناس ارشد تغذیه بهداشت ودرمان شمال شرق درسالن کنفرانس شرکت گاز استان خراسان رضوی برگزار گردید.
مدرسین در این جلسه موارد ذیل را مطرح نمودند :
دکتر زینب باقری گفت :بیماریهای قلبی عروقی شایعترین علت مرگ و میر در سراسر جهان می‌باشند. مهمترین عوامل خطر ایجاد کننده بیماریهای قلب و عروقی ریشه در الگوی نامناسب زندگی دارند به طوریکه با اصلاح شیوه های زندگی و تغییر رفتارهای پرخطر می توان تا حد زیادی از شیوع این بیماری کاست.

سکته قلبی یا حمله قلبی
سکته یا حمله قلبی هنگامی اتفاق میافتد که جریان خون در قسمتی از قلب به علت ایجاد لخته قطع میشود . اگر این قطع جریان به طور کامل رخ دهد، بخشی از عضله قلب که توسط آن شریان خونرسانی میشود، شروع به مردن میکند.
تجربه یک حمله قلبی بدان معناست که ما نیاز به ایجاد تغییراتی در سبک زندگی خود داریم.

وی افزود : پس از توضیح سایر بیماری های شایع قلبی، ریسک فاکتور های بیماری های قلبی عروقی را به دو دسته قابل تغییر و غیرقابل تغییر تقسیم کرد:
الف) عوامل خطرساز غیر قابل اصلاح
جنس بیمار
سابقه خانوادگی

سن بالا
ژنتیک
ب) عوامل خطرساز بیماری های قلبی عروقی که قابل تغییر می باشند:
چاقی و اضافه وزن
تغذیه نامناسب

کلسترول بالای خون
 فشارخون بالا
دیابت
استعمال دخانیات و سیگار
الکل
نداشتن فعالیت بدنی کافی
استرس

درادامه با توجه به شیوع بالای فشار خون و اهمیت کنترل آن توسط بیمار، پس از پخش ویدئو آموزشی در رابطه با نحوه صحیح اندازه‌گیری فشار خون، به اهمیت مصرف منظم داروهای فشار خون و عوارض قطع خودسرانه آن اشاره شد.
 در پایان دکترباقری افزود : هیچکس قادر به کنترل ژنتیک، مشکلات وراثتی و بالا رفتن سن نیست؛ بنابراین منطقی‌ترین راه داشتن عادات و سبک زندگی مناسب است. برای سالم نگهداشتن قلب و کاهش ریسک ابتلا به بیماریهای قلبی توصیه میشود که ورزش، فعالیت بدنی کافی، استفاده از خوراکهای سالم، مصرف میوه و سبزیجات تازه، مدیریت استرس، کنترل کلسترول، تنظیم قند خون و فشارخون را در برنامه روزانه خود جای دهیم .

ناهید هاشمی کارشناس ارشد تغذیه بیان نمود:آگاهی از یک رژیم غذایی سالم  در افرادیکه  که در معرض خطر بیماری های قلبی قرار دارند ، میتواند  علائم نارسایی قلبی  افزایش فشار خون و سکته قلبی را کاهش دهد .
بر اساس جدیدترین تحقیقات علمی ، همچنان رژیم های غذایی مدیترانه ای  (MeD)،  رژیم گیاهخواری  در کنار رویکرد رژیمی برای توقف فشار خون (Dietary Approach to Stop Hypertension) در سلامت قلب و پیشگیری و درمان بیماری های قلبی و عروقی موثر هستند.

وی گفت: ترکیبات غذایی مفید  موجود در رژیم غذایی مدیترانه ای  ، منجر به کاهش بروز  ASCVD میشود. سنجش لیپوپروتئین ها، کلسترول تام و تریگلیسرید ها  سه اندازه گیری مهم بیوشیمیایی ، برای ASCVD به شمار میرود. در رژیم غذایی مدیترانه ای تاکید به کاهش مصرف کلسترول و چربی های اشباع (SFA)  و توصیه به مصرف چربی های غیر اشباع ((PUFA-MUFA شده است.  در الگوهای مطالعه شده رژیم  غذایی مدیترانه ای  (MeD)  مقدار چربی کل (35% تا 32 %)  از کل انرژی مورد نیاز روزانه و مقدار چربی اشباع شده (SFA)کمتر از 10 %   است .
چربی های اشباع ، در پروتئین های حیوانی  یافت میشوند.توصیه میشود پروتئین های حیوانی، مصرف به خصوص گوشت قرمز و لبنیات پرچرب کاهش یابد. اسیدهای چرب ترانس طی فرایند هیدروژناسیون ، تولید می گردند و در صنعت غذایی برای افزایش ماندگاری غذاها به منظور افزایش عمر مفید  یا مدت نگهداری غذاها و ساخت مارگارین استفاده میشود. بیشترین مصرف اسید های چرب ترانس،  ناشی از مصرف روغن های هیدروژنه (PHOs) می باشد .  FDAدر سال 2013  به دلیل شواهد فزاینده در زمینه نقش چربی های ترانس در ASCVD  و ارتباط مستقیم  مصرف چربی های ترانس با سطوح افزایش یافته کلسترول LDL و ارتباط معکوس با سطوح HDL    در زمینه حذف کامل (PHO)  تصمیم اتخاذ کرد.

هاشمی افزود: مصرف اولئیک اسید ، فراوان ترین اسید چرب تک غیر اشباع (MUFA) و جایگزینی با چربی اشباع شده (SFA) دارای اثرات ضد التهابی است و سطوح سرمی کلسترول  ، تری گلیسرید و  LDL کلسترول را  کاهش میدهد.اسید چرب W3 ( ایکوزاپنتانوئیک اسید (EPA)و دوکزاهگزانوئیک اسید  (DHA)در روغن ماهی و کپسول های روغن ماهی موجود است.  مصرف 90 تا 100 گرم  دوبار در هفته از ماهی های سرشار از اسید چرب W3 (ساردین- ماهی تن – ماهی آزاد-ماهی خال مخالی) توصیه میشود.اسید های چرب W3  از طریق ، ممانعت از تشکیل لخته خون  تعدیل سنتز پروستاگلاندین ها و تحریک تولید نیتریک اسید که نقش وازودیلاتاسیون در دیواه عروق دارد  نقش حفاظتی دارند. البته باید در نظر داشت ، مصرف مقادیر بالای W3 (بیش از 3 گرمEPA/DHA  )زمان خونریزی را طولانی میکند.
اثرات مفید مصرف  انتی اکسیدان ها ، استرول و استانول ها ، فیبرهای نامحلول ، ویتامین D  ،فولیک اسید ، ویتامین های  B6 و  B12 ،کلسیم، پتاسیم ، منیزیم و محدودیت سدیم  در رژیم غذایی مدیترانه ای  (MeD) و DASH  در کاهش کلسترول ، مارکرهای التهابی ، بهبود عملکرد اندوتلیال ، کاهش سطح هورمون  PHT  مشخص شده است .
در مصرف کنندگان استاتین ها ( مهار کننده HMG-COA ردوکتاز ) به دلیل تداخل با سنتز CoQ10   ، در بیماران با نارسایی قلبی مصرف مکمل کوکیوتن تجویز میشود . مصرف مکمل دی- ریبوز، در افراد دچار ایسکمی میوکارد  در تولید انرژی موثر است.

در مطالعه قلب فرامینگهام  که آسیب تجمعی چاقی، در طی سالها را تحت عنوان  شاخص سالهای چاقی (Obesity- Year metric)  بدست آورد ، شاخص سالهای چاقی  با ضرب عدد واحد های   BMI بالاتر ازKg/m2 29  در تعداد سالهایی که فرد با همان   BMI زندگی کرده است مورد محاسبه قرار میگیرد. شاخص های بالاتر، سال های چاقی  با خطر بالاتر CVD  در مطالعات ، ارتباط دارد.
حتی در صورت عدم تحقق  BMI مطلوب ، کاهش وزن مختصر( 5 تا 10 کیلوگرم ) می تواند کلسترول ، تری گلیسرید ، فشار خون بالا و تحمل گلوکز  را اصلاح  کند.( منبع:ترجمه فصل تغذیه در بیماری های قلب و عروق از کتاب اصول تغذیه کراوس 2023)
در پایان جمله پیشگیری بهتر از درمان است را جدی تر بگیریم .