بیهوشی در پزشکی حالت کاهش سطح هوشیاری بیمار است تا حدی که حواس(به خصوص حس درد)فعالیتی نداشته باشد.
در پزشکی حالت کاهش سطح هوشیاری بیمار است تا حدی که حواس(به خصوص حس درد)فعالیتی نداشته باشد.به طور کلی دونوع بیهوشی عمومی و بی حسی منطقه ای داریم.در بیهوشی عمومی بیمار کاملا هشیاری خود را از دست میدهد و چیزی به خاطر نمی آورد(یا به عبارتی توانایی ارادی فرد بر کنترل جسم و محیط فیزیکی خود سلب می شود)و در بیهوشی منطقه ای مانند بیهوشی نخاعی با تزریق داروهای بیهوشی در ناحیه نخاع بخشی از بدن بی حس می شود و سایر حواس بیمار مانند شنوایی و بینایی و هوشیاری فعال است.انتخاب نوع بیهوشی به نوع عمل و شرایط بیمار بستگی دارد.
داروهایی که برای بیهوشی عمومی مصرف می شوند عموما بر فعالیت مغز موثرند هر چند که اثرات دیگری مانند شل شدن عضلات را نیز دارند.سایر اندامها مانند کبد و کلیه اغلب به فعالیت معمول خود ادامه می دهند ولی به دلیل فلج عضلات تنفسی اغلب بیماران از تنفس مکانیکی بهره می برند.بیهوشی عمومی معمولا با تزریق داروی بیهوشی در سیاهرگ یا تنفس ماده بیهوشی از طریق ماسک صورت می گیرد.بیهوشی از طریق ورود مداوم گاز یا تزریق سیاهرگی به همراه داروهای مسکن حفظ می شود.این کار در اتاق عمل جراحی و تحت نظر پزشک بیهوشی و کارشناس هوشبری انجام خواهد شد.بیهوشی شامل بی دردی و کاهش به پاسخ درد و از بین رفتن خاطره و به یاد نداشتن جراحی و بی حرکتی و کاهش حرکت عضلات و کاهش هشیاری و شل شدن عضلات است.کنترل بیمار در بیهوشی:در اتاق عمل بیمار بر روی تخت جراحی قرار می گیرد و پیش از بیهوشی علائم حیاتی و پرونده بالینی او بررسی می گردد.هنگام بیهوشی این اقدامات صورت می گیرد:بازوبند فشار خون به بازوی بیمار بسته می شود تا در طول مدت جراحی فشار خون بیمار کنترل شود.چست لیدهای دستگاه مانیتورینگ به قفسه سینه بیمار متصل می شود تا در تمام طول جراحی پزشک متخصص بیهوشی بتواند نوار قلبی بیمار را مشاهده کند.سنسور یا حسگر مادون قرمزیکه به دستگاه مانیتورینگ متصل است به نوک یکی از انگشتان بیمار متصل شده تا در طول عمل جراحی میزان اکسیژن خون بیمار نشان داده شود.در حین جراحی بیمار نیاز به تزریقات متعددی دارد که از طریق کانولا یا آنژیوکت انجام می شود و بیمار برای تنفس به دستگاه تنفس مکانیکی متصل می شوندو با این دستگاه تعداد و عمق تنفس ها تنظیم می شوند.بعد از اتمام عمل جراحی بیمار مدتی در اتاق ریکاوری می ماند تا تاثیر داروهای بیهوشی یا بی حسی به تدریج کم شده و وضعیت دستگاه های حیاتی بدن به خصوص دستگاه قلب و عروق و دستگاه تنفسی به وضع عادی برگرددو پس از آن بیمار به بخش منتقل می شود.پس از بیهوشی:این که بعد از بیهوشی یا بی حسی بیمار چه احساسی دارد تا حدودی بسته به نوع بیهوشی یا بی حسی-نوع عمل جراحی و داروهای استفاده شده در حین عمل و وضعیت سلامتی کلی بدن بیمار دارد.در اغلب اوقات بیماران احساس خوبی دارند و گاهی ممکن است فرد احساس گیجی یا لرز و یا درد داشته باشد.بعضی از بیماران تاری دید-خواب آلودگی-گلو درد-سردرد یا احساس سختی در تنفس کردن دارند که باید فورا به پرستار اطلاع داده شود.
بیماران تا چند روز بعد از جراحی ممکن است احساس درد در ناحیه عمل و یا احساس خستگی کنند.این احساس علل متفاوتی می تواند داشته باشد ماندد نگرانی در مورد عمل جراحی و یا از دست دادن خون در حین جراحی و یا درد و ناراحتی بعد از جراحی-از دست دادن خون در حین جراحی-خود بیماری که موجب شده تا عمل جراحی انجام شود-تغییر در رژیم غذایی که به تدیرج این احساس کسالت وخستگی از بین می رود.وقتی بیمار برای اولین بار بعد از عمل جراحی و طبق نظر پزشک می خواهد بایستد و راه برود باید حتما کمک داشته باشد زیرا مدتی در حالت دراز کش بوده و وقتی یکباره راه برود بر اثر کاهش ناگهانی فشار خون کنترل خود را از دست می دهد و زمین می خورد.عوارض بیهوشی:عوارض بیهوشی بسیار مختلف است و بستگی به داروهای مورد استفاده و تکنیک به کار رفته و بیمار دارند.برخی از عوارض مانند آریتمی قلبی یا ایست تنفسی ممکن است هنگام بیهوشی رخ دهد و بعضی از عوارض مانند:سردرد-گیجی-اختلال حافظه-حالت تهوع و درد عضلات بعد از بیهوشی رخ می دهد.
زینب مردانی پرستار خانواده واحد پزشکی خانواده بهداشت و درمان صنعت نفت مشهد