اسکیزوفرنی

دکتر زیبا کفایی- متخصص اعصاب و روان بهداشت و درمان شمال شرق گفت: 

اسکیزوفرنی معمولا قبل از بیست و پنج سالگی شروع می شود، تا آخر عمر پایدار باقی می ماند و هیچ یک از طبقات اجتماعی از ابتلا به آن مصون نیستند.

نکته مهمی که میبایست مورد توجه بالینگران باشد آن است که تشخیص اسکیزوفرنی کاملا مبتنی بر شرح حال روانپزشکی و معاینه وضعیت روانی است و هیچ گونه روش بررسی آزمایشگاهی برای تشخیص اسکیزوفرنی وجود ندارد.

وی افزود: شیوع اسکیزوفرنی در مردان و زنان مساوی است ولی شروع و سیر بیماری در دو جنس تفاوت دارد. اسکیزوفرنی در مردها زودتر از زنان شروع می شود.

بیشترین شروع در مردها، بین سنین ده تا بیست و پنج سال و در زنان بیست و پنج تا سی و پنج سالگی است 

برخلاف مردان، توزیع سنی اسکیزوفرنی در زنان دو وجهی است و در میانسالی نیز به نقطه اوج دیگری میرسد.

قریب به سه تا ده درصد زنان مبتلا، اولین بار پس از چهل سالگی این بیماری را نشان میدهند.

امروزه میزان باروری افراد مبتلا به اسکیزوفرنی در حدود جمعیت عمومی است. خویشاوندان نسبی درجه اول افراد مبتلا به اسکیزوفرنی در مقایسه با جمعیت عمومی، ده برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند.

میزان مرگ و میر بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی بر اثر تصادف ها و علل طبیعی، بیش از جمعیت عمومی می باشد. در چندین مطالعه معلوم شده که تا هشتاد درصد از کل بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی همزمان بیماری های داخلی مهمی نیز داشته اند و شاید تا پنجاه درصد از این بیماری ها نیز تشخیص داده نشود.

افرادی که بعدها دچار اسکیزوفرنی می شوند بیشتر در زمستان و اوایل بهار متولد شده اند و کمتر در اواخر بهار و تابستان بدنیا آمده اند.

همچنین در مطالعات مربوط به سبب شناسی اسکیزوفرنی عوارض حاملگی و بدو تولد، مواجهه با همه گیری های آنفلانزا یا گرسنگی مادر در دوران بارداری، ناسازگاری عامل RH و تولد تعداد زیادی از مبتلایان در فصل زمستان مطرح شده است.

سو مصرف در اسکیزوفرنی بسیار شایع است و حدودا نود درصد بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی به نیکوتین وابستگی دارند. همچنین سو مصرف الکل خطر بستری شدن را افزایش داده و در برخی بیماران سبب افزایش علائم روانپریشی(سایکوتیک) می شود.

دکتر زیبا کفایی به این موضوع اشاره کرد که، در شهرهایی که بیش از یک میلیون نفر سکنه دارند بین شیوع اسکیزوفرنی و تراکم جمعیت منطقه همبستگی دیده شده است همچنین مشاهدات همه حاکی از آن است که فشارهای اجتماعی محیط شهری می تواند بر وقوع اسکیزوفرنی در کسانی که در معرض خطرند اثر بگذارد.

مبتلایان به این بیماری نیاز زیادی به مراقبت های بیمارستانی دارند و مراقبت های مداوم بالینی و توان بخشی و خدمات حمایتی، لازمه درمان بیماری اسکیزوفرنی است.

حتی در صورت تجویز داروهای ضد روانپریشی، احتمال بستری کردن مجدد بیماران اسکیزوفرنی در عرض دو سال پس از اولین بستری حدود 40 تا 60 درصد است. بیماران اسکیزوفرنی حدود 50 درصد از کل تختهای بیمارستان های روانی را اشغال می کنند و 16 درصد از کل بیماران روانپزشکی را که به شکلی تحت درمان قراردارند را تشکیل می دهند.

در برخی و شاید تمامی انواع اسکیزوفرنی عوامل ژنتیک دخالت دارند.

وجود دو یا چند مورد از علائمی همچون هذیان ها، توهمات، گفتار آشفته، رفتارهای آشفته بارز یا کاتاتونیک و کاهش ابراز هیجانات و یا بی ارادگی از ملاک های تشخیصی این اختلال میباشد.

در بخش قابل توجه ای از زمان شروع علائم، سطح کارکرد فرد در یک یا چند زمینه شغلی، روابط بین فردی یا مراقبت فردی به شکل قابل ملاحظه ای به سطح پایین تر از قبل بیماری تنزل پیدا می کند.

نشانه های مداوم اختلال حداقل به مدت 6ماه ادامه پیدا می کنند، در این دوره 6 ماهه باید علائم مطابق ملاک تشخیص به مدت حداقل یک ماهه وجود داشته باشند و  می توانند شامل دوره علائم مقدماتی نیز باشند که طی مرحله مقدماتی نشانه های اختلال اغلب فقط بصورت علائم منفی هستند، و یا دو یا چند علامت از ملاک تشخیصی به شکل خفیف مشاهده شود.

براساس یکی از دلایل فوق اختلال اسکیزوافکتیو و افسردگی یا دوقطبی با ویژگی های روان پریشی کنار گذاشته شده اند.

مورد اول آنکه هیچ دوره ی افسردگی اساسی همزمان با مرحله ی علائم فعال رخ نداده است و دیگری در صورت بروز حملات خلقی در حین مرحله ی علائم فعال، مدت کلی این حملات در مقایسه با مجموع دوره های فعال و مقدماتی بیماری کوتاه است.

این بیماری به دلیل اثرات مستقیم فیزیولوژیک مصرف یک ماده یا بیماری طبی دیگر ایجاد نشده است.

اگر سابقه اختلال طیف درخودماندگی یا یک اختلال ارتباطی دوران کودکی وجود دارد که هذیان ها یا توهمات بارز به اضافه سایر علائم ضروری اسکیزوفرنی نیز در مدت حداقل یک ماه وجود داشته باشند.