اختلالات خواب به مجموعهای از شرایط گفته میشود که باعث بروز مشکلاتی در کیفیت، زمان یا میزان خواب فرد میشوند. این اختلالات میتوانند بر فعالیتهای روزانه، تمرکز، خلق و خو و حتی سلامت جسمی و روانی افراد تأثیرگذار باشند.
به گزارش روابط عمومی بهداشت و درمان شمال شرق، دکتر پریسا هائدی پزشک عمومی بهداشت و درمان شمال شرق گفت:
از انواع شایع اختلالات خواب میتوان به بیخوابی (insomnia)، پرخوابی (hypersomnia)، آپنه خواب (sleep apnea)، حرکات غیرطبیعی در خواب مانند راه رفتن یا حرف زدن در خواب، و اختلال در ریتم شبانهروزی اشاره کرد.
وی در ادامه گفت:
اختلالات خواب در تمام گروههای سنی دیده میشوند اما شیوع آن در برخی گروهها بیشتر است. بیخوابی در زنان، افراد مسن و افرادی که دچار استرسهای شغلی یا خانوادگی هستند شایعتر است. آپنه خواب اغلب در مردان میانسال و چاق دیده میشود. کودکان نیز ممکن است به دلیل اضطراب جدایی، کابوس یا ترس از تاریکی دچار اختلال خواب شوند. به طور کلی، تخمین زده میشود که حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد از بزرگسالان در مقاطعی از زندگی خود اختلالات خواب را تجربه میکنند.
دکتر پریسا هائدی درباره علل جسمی برای اختلالات خواب، گفت :
بیماریهای مزمن مانند دیابت، آسم، آرتریت، مشکلات تیروئید یا دردهای مزمن
اختلالات تنفسی مانند خر و پف شدید یا وقفه تنفسی در خواب (آپنه خواب)
مشکلات گوارشی مانند رفلاکس معده
مصرف داروهای خاص یا محرکهایی مانند کافئین، نیکوتین، الکل
تغییرات در برنامه خواب به علت کار شیفتی یا مسافرتهای بینقارهای
علل روانی :
اضطراب، افسردگی، اختلالات استرسی و وسواسی
تجربه حوادث تلخ یا تروماهای روانی
نگرانیهای شدید درباره مسائل مالی، شغلی یا خانوادگی
وی در ادامه افزود:
اگر اختلال خواب درمان نشود، میتواند اثرات مخربی بر سلامت فرد از جمله موارد زیر داشته باشد
کاهش تمرکز و حافظه
تحریکپذیری، اضطراب و افسردگی
تضعیف سیستم ایمنی بدن و افزایش احتمال ابتلا به بیماریها
افزایش خطر ابتلا به فشار خون بالا، بیماریهای قلبی، چاقی و دیابت
اختلال در عملکرد هورمونی و باروری
افزایش احتمال تصادفهای رانندگی یا خطای شغلی به دلیل خوابآلودگی روزانه
درمانهای دارویی و غیردارویی
درمانهای دارویی :
داروهای خوابآور مانند زولپیدم، لورازپام یا کلونازپام با تجویز پزشک
داروهای ضدافسردگی یا ضد اضطراب در صورت وجود مشکلات روانی زمینهای
مکمل ملاتونین برای تنظیم چرخه خواب
برای درمان آپنه خواب، استفاده از دستگاه CPAP (فشار مثبت پیوسته در مجاری تنفسی)
درمانهای غیردارویی :
رفتاردرمانی شناختی (CBT) برای بیخوابی
مشاوره روانشناخت
تکنیکهای آرامسازی مانند یوگا، مراقبه، موسیقی آرامشبخش و تنفس عمیق
بهبود سبک زندگی شامل تنظیم ساعت خواب، کاهش مصرف کافئین، ورزش منظم
توصیههایی برای بهبود کیفیت خواب
حفظ نظم در زمان خواب و بیداری حتی در تعطیلات
خودداری از مصرف چای، قهوه یا نوشابههای کافئیندار بعد از ساعت ۵ عصر
دوری از صفحه موبایل، تلویزیون یا لپتاپ قبل از خواب
ایجاد محیطی تاریک، آرام و خنک در اتاق خواب
پرهیز از خواب روز طولانی
انجام فعالیت بدنی در طول روز اما نه در ساعات پایانی شب